W nie tak odległej historii Ostródy mamy przykłady wątpliwych i nieudanych inwestycji. Czy do tej niechlubnej listy dołączy zakup terenu za 3 miliony, tzw. autodromu?
Mamy tor kajakowy, który już zatonął. Zakup trzech statków, z których ostatecznie mamy dwa, które na miano statków raczej nie zasługują. Stadion piłkarski na 5 tys. miejsc, który od otwarcia był tylko jeden raz zapełniony po brzegi, bo nikt do dziś nie ma pomysłu, co za nim zrobić. Z nowszych dokonań mamy zakup i remont starego basenu za cenę zbliżającą się do kosztu postawienia nowego. Końca tego remontu nadal nie widać. Wspólnym mianownikiem tych „inwestycji” jest lekka ręka do wydawania publicznych pieniędzy i zupełny brak odpowiedzialności za takie działania.
W maju 2018 roku rozpocząłem zbieranie materiałów na temat zakupu autodromu. Po blisko roku inwestycja jest w tym samym punkcie, czyli zerowym. Głównym argumentem za takim wydatkiem była konieczność budowy nowego cmentarza komunalnego oraz pozyskanie terenów pod szerokorozumianą rekreację. Pierwsze wzmianki pojawiły się w 2015 roku i stąd też zlecenie badania gruntu w tamtym obszarze. Miało ono dać odpowiedź na pytanie, czy teren nadaje się pod budowę cmentarza. Kolejnym etapem był zakup terenu od Agencji Mienia Wojskowego w lutym 2017 roku za kwotę 3 030 178,50zł. Zakup obarczony jednak problemem w postaci „lokatora”, którego jak się okazuje trudno się pozbyć. Do dziś nic nie uległo zmianie. Mamy 89 ha terenu, który leży odłogiem i nie widać, by coś miało się tej sprawie zmienić.
Zbieranie dokumentów
17 maja 2018 wysłałem wniosek o udostępnienie informacji publicznej do Urzędu Miejskiego w Ostródzie z zapytaniem o autodrom, budowę cmentarza, plany związane z lokalizacją cmentarza na Polskiej Górce.
- Czy przed/po zakupie terenu po dawnym autodromie zlecono wykonanie badania możliwości wykorzystania terenu pod budowę cmentarza?
Tak. - Kiedy zostało zlecone/wykonane takie badanie?
Maj 2015 - Czy zakupiony teren spełnia wymogi dotyczące budowy cmentarza?
Tak - Kiedy planowane jest rozpoczęcie budowy cmentarza na dawnym autodromie?
Nie ustalona jest dokładna data. - Jaki jest szacunkowy koszt przystosowania i przebudowy cmentarza „Polska Górka” na cmentarz komunalny?
Brak dokumentów umożliwiających udzielenie informacji. - W jakiej perspektywie czasowej planowana jest realizacja uruchomienia cmentarza komunalnego w miejscu cmentarza „Polska Górka”?
Brak informacji. - Jaki jest szacowany termin całkowitego wyczerpania wolnych miejsc pod nowe pochówki na cmentarzu przy ul. Spokojnej?
Do 2020 roku. - Czy rozważany jest zakup terenu pod nowy cmentarz komunalny poza granicami Ostródy?
Nie.
Po otrzymaniu odpowiedzi zwróciłem się do urzędu o kolejne informacje. 29 maja 2018 roku wysłałem wniosek, w którym poprosiłem o kopię opracowania z maja 2015 roku, dotyczącego możliwości wykorzystania autodromu na potrzeby cmentarza. Wydawało się to logiczne, skoro odpowiedź na pytanie czy je zlecono była twierdząca.
W odpowiedzi z 16 czerwca 2018 roku przeczytałem, że Gmina Miejska Ostróda nie dysponuje dokumentami, o które prosiłem. Kolejnym krokiem był wniosek, w którym poprosiłem o kopie wszystkich posiadanych dokumentów potwierdzających możliwość utworzenie / wykorzystania zakupionego terenu (autodrom) na potrzeby cmentarza komunalnego (działka: 87/10). W odpowiedzi z dnia 21 czerwca 2018 roku przeczytałem:
W odpowiedzi na wniosek o udzielenie informacji publicznej informuję:
Odp. Pyt.1 - Gmina Miejska Ostróda nie dysponuje dokumentami umożliwiającymi udzielenie Panu odpowiedzi na wniosek o udostępnienie informacji publicznej. Wskazana we wniosku działka nr 87/10 nie znajduje się w granicach administracyjnych miasta Ostróda i o możliwości jej wykorzystania na cmentarz należy zwrócić się do właściciela terenu.
Zdziwiło mnie to, że gmina odsyła mnie do innego samorządu w celu uzyskania informacji, które sama posiada i co więcej będąc właścicielem terenu. Nie dałem za wygraną i 21 czerwca 2018 roku skierowałem kolejną prośbę o udzielenie odpowiedzi. Tym razem urząd nie miał już wyjścia i nie mógł lawirować. 6 lipca 2018 roku przyszła konkretna odpowiedź, która była punktem wyjściowym do kolejnych pytań.
Uprzejmie informuję, że Gmina Miejska Ostróda nabyła w dniu 3 lutego 2017r. od Skarbu Państwa-Agencji Mienia Wojskowego:
- nieruchomość gruntową oznaczoną w ewidencji gruntów nr działki 129/3, o powierzchni 15,3346 ha, dla której Sąd Rejonowy V Wydział Ksiąg Wieczystych w Ostródzie prowadzi księgę wieczystą nr EL1O/00015686/3, położoną w obr. 6 m. Ostróda,
- nieruchomość gruntową oznaczoną w ewidencji gruntów nr działki 87/10 o powierzchni 59,5685 ha, dla której Sąd Rejonowy V Wydział Ksiąg Wieczystych w Ostródzie prowadzi księgę wieczystą nr EL1O/00049234/7, położoną w obrębie Górka Gmina Ostróda,
- nieruchomość gruntową oznaczoną w ewidencji gruntów nr działki 87/5 o powierzchni 14,7456 na, dla której Sąd Rejonowy V Wydział Ksiąg Wieczystych w Ostródzie prowadzi księgę wieczystą nr EL1O/00015684/9, położoną w obrębie Górka Gmina Ostróda.
Jednocześnie informuję, że Gmina Miejska Ostróda przed nabyciem ww. nieruchomości zleciła Zakładowi Prac Geologicznych ,,Kliważ" z siedzibą w Morągu sporządzenie opracowania - „Rozpoznanie warunków gruntowo-wodnych terenu byłego autodromu” i dysponuje oryginałem ww. opracowania.
Z uwagi na to, że sporządzanie kopii bez zezwolenia autora mogłoby naruszyć prawa autorskie, z opracowaniem można zapoznać się w godzinach pracy urzędu, w pokoju nr 203G.
Oczywiście ostatnie zdanie było wyłącznie próbą zbycia mnie. Tego samego dnia wysłałem do urzędu informację, że oczekuję na bezzwłoczne uzupełnienie odpowiedzi. Urząd odpowiedział dopiero 19 lipca 2018 roku tłumacząc się, że nie wskazałem, w jakiej formie oczekuję odpowiedzi. Zastępca burmistrza Norbert Gesek jednocześnie wskazał, że dokumenty są jawne i zaprasza mnie do osobistego stawiennictwa w urzędzie w celu obejrzenia dokumentów, gdyż oryginał opracowania jest dostępny wyłącznie w urzędzie.
Taka postawa urzędnika nie znajduje oparcia w przepisach prawa, dlatego pismem z 24 lipca 2018 ponownie wskazałem, że oczekuję przesłania dokumentów na wskazany adres email. Wyraziłem też zdziwienie, że urzędnik potrzebował aż dwóch tygodni, by rozwiać swoje wątpliwości.
W związku z brakiem odpowiedzi przygotowałem skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Równolegle w dniu 13 sierpnia 2018 roku wysłałem do urzędu kolejne ponaglenie. Wskazałem, że oczekuję na bezzwłoczne przekazanie kopii opracowania. Odpowiedź zawierająca opracowanie „Rozpoznanie warunków gruntowo-wodnych terenu byłego autodromu” przyszła w dniu 16 sierpnia 2018 roku.
To jedyny dokument, który dotyczy badania gruntu na terenie autodromu. Do dziś żadne inne badanie nie zostało zlecone.
Rozpoznanie warunków gruntowo-wodnych terenu byłego autodromu
Co ciekawego znajduje się w opracowaniu? Choć jest to zaledwie pobieżne badane wynika z niego, że na cele cmentarza można wykorzystać duży fragment najwyżej położonego terenu (ponad 20 ha). Dla porównania obecny cmentarz przy ul. Spokojnej zajmuj obszar niecałych 10 ha. Zatem widać, że nawet część tego terenu mogłaby zaspokoić potrzeby w zakresie pochówków na dekady. Będąc na terenie autodromu, gdzie znajdują się duże place gołym okiem widać, że jest to teren wysoko położony względem poziomu rzeki. Co więcej w opracowaniu wskazano, że:
Wyznaczone na załączniku nr 2 obszary kulminacji stropu glin zwałowych można uznać za bezwodne, korzystne dla lokalizacji miejsc pochówku.
Poniżej mapa z zaznaczonymi obszarami, na których były przeprowadzone badania w 2015 roku.
Kolejna mapa pokazuje teren zakupionych działek oraz wielkość obszaru obecnego cmentarza komunalnego przy ul. Spokojnej.
Zakup autodromu
Burmistrz Ostródy Czesław Najmowicz po raz pierwszy zwrócił się w sprawie zakupu autodromu do Agencji Mienia Wojskowego 27 września 2016 roku. W uzasadnieniu wniosku o zakup czytamy:
W uzasadnieniu wniosku informuję, że Gmina Miejska Ostróda nie ma możliwości dalszego powiększania obszaru obecnie czynnego, ponad 10 ha cmentarza komunalnego położonego w Ostródzie przy ul. Spokojnej, jak również nie posiada w swoim zasobie terenów o powierzchniach umożliwiających racjonalne zorganizowanie nowego cmentarza.
W ciągu najbliższych kilku lat wyczerpią się możliwości dokonywania pochówków na ww. cmentarzu i sprawa znalezienia nowej lokalizacji jest traktowana jako priorytetowa.
Część nieruchomości, na których nie będzie możliwości urządzenia cmentarza gminnego zostanie wykorzystana jako tereny zielone, służące rekreacji.
Tak wyglądała chronologia działań związanych z autodromem
2016-07-19 - Umowa między Agencją Mienia Wojskowego (AMW) a Instytutem Bezpieczeństwa i Obrony Narodowej (IBiON) (dzierżawa do 18-07-2018r.)
2016-09-27 - Pismo z Urzędu Miejskiego w Ostródzie (UM) do AMW (wniosek o zakup terenu autodromu, na cmentarz i zielone tereny rekreacyjne)
2016-10-04 - Pismo z UM do AMW (prośba o obniżenie wartości sprzedaży z 50% do 70% ze względu na właściwości terenu)
2016-10-12 - Pismo z AMW do UM (informacja o możliwości sprzedaży bezprzetargowej, zawiera informację o dzierżawie strzelnicy)
2016-10-26 - Decyzja radnych, zgoda na zakup terenu od AMW (uchwała Nr XXVIII/185/2016 Rady Miejskiej w Ostródzie)
2016-11-07 - Pismo z UM do AMW (prośba o sprzedaż terenu autodromu, potwierdzenie kontynuowania dzierżawy dla IBiON)
2016-11-28 - Aneks do umowy między AMW a IBiON (wydłużenie czasu dzierżawy do 18-07-2026r.)
2017-01-20 - Pismo z AMW do UM (protokół uzgodnienia warunków sprzedaży)
2017-02-03 - podpisano akt notarialny, którego przedmiotem był zakup nieruchomości na terenie byłego wojskowego autodromu.
Teren zakupiony przez Gminę Miejską Ostróda to nie tylko teren pod cmentarz. Samorząd planował utworzyć tam tereny rekreacyjne. Większa część z 89 ha to teren podmokły, który trudno będzie zagospodarować. Ewentualne przygotowanie części podmokłego terenu może się okazać kosztowne. Burmistrz wnosząc o zwiększenie bonifikaty wyraźnie wskazał, jakimi wadami jest obarczony teren, o którego zakup wnosił.
Obniżenie ceny sprzedaży jest zasadne również ze względu na ograniczoną przydatność ww. terenu dla potencjalnych inwestorów, spowodowana słabą dostępnością komunikacyjna (utrudniony dostęp do dróg publicznych), istniejącymi rowami służącymi do obsługi drogi ekspresowej S7, warunkami geotechnicznymi (grunty organiczne nienośne - torfy), budowaną napowietrzną linią wysokiego napięcia, a także położeniem na terenach zalewowych rzeki Drwęcy (wysoki poziom wód gruntowych) oraz na obszarze Natura 2000.
Nietrudno wysnuć wniosek, że zakupiono teren bez żadnego pomysłu i analizy możliwości jego całościowego wykorzystania. Jedynym zadowolonym z tej transakcji była zapewne Agencja Mienia Wojskowego, gdyż pozbyła się kłopotliwych działek. Trudno będzie teraz logicznie przekonać mieszkańców, że teren jest mało przydatny, mało atrakcyjny i trzeba go przeznaczyć na inny cel niż pierwotnie planowano, skoro przed zakupem samemu się o tym wspominało. W świetle tych informacji również uzasadnienie i celowość wydania 3 milionów może budzić wątpliwości.
Działka z lokatorem
W tym miejscu należy wspomnieć o lokatorze, którego wraz z zakupem przejęła Gmina Miejska Ostróda. Lokatorem jest strzelnica prowadzona przez Instytut Bezpieczeństwa i Obrony Narodowej (IBiON) - organizacja pozarządowa RP wspierająca działania na rzecz obronności, bezpieczeństwa i suwerenności państwa. Z dokumentów wynika, że poprzedni burmistrz wiedział o zakupie łączonym. Decyzję o zakupie terenu z lokatorem podjęli radni (Uchwała Nr XXVIII/185/2016 Rady Miejskiej w Ostródzie z dnia 26 października 2016 r.). Informacja o zakupie z dzierżawą strzelnicy znajduje się u uzasadnieniu projektu uchwały. Nieco ponad dwa miesiące przed podpisaniem aktu notarialnego doszło do zmiany terminu dzierżawy terenu strzelnicy. Aktualny termin zakończenia dzierżawy to 18 lipca 2026 roku. Zapisy umowy mocno utrudniają jej rozwiązanie. Z uzyskanych informacji wynika, że samorząd analizuje prawne możliwości rozwiązania tej umowy.
Radni o problemie cmentarza
Podczas komisji rozwoju i gospodarki w dniu 21 lutego 2019 roku omawiana była m.in. sprawa cmentarzy. Był też poruszany problem zmniejszającej się liczby miejsc na pochówki. Padła propozycja postawienia kolumbarium przy cmentarzu na ulicy Spokojnej. Wydaje się to dobrym kierunkiem rozwoju cmentarza, jednak nie ma się co oszukiwać, nie jest to rozwiązanie, które może znacząco, w krótkim czasie ograniczyć problem braku terenu na pochówki.
Podczas komisji przewodniczący Rady Miejskiej w Ostródzie Jacek Dudzin powiedział wprost - „budowa nowego lub rozbudowa istniejącego cmentarza jest absolutnym priorytetem dla samorządu”.
Co do tej kwestii była pełna zgoda wszystkich uczestników komisji. Problem polega na tym, że termin i miejsce uruchomienia nowego cmentarza nadal nie sa znane, natomiast czasu jest coraz mniej.
Pod uwagę brane są dwie opcje i zostały one omówione w trakcie obrad komisji.
- rozbudowa cmentarza na ul. Spokojnej (3-4 ha)
- budowa nowego cmentarza na dawnym autodromie (dostępny obszar to blisko 30 ha)
Zastępca burmistrza Agnieszka Majewska-Pawełko jednoznacznie potwierdziła, że nie będzie brana pod uwagę rozbudowa cmentarza przy ul. Olsztyńskiej. Polska Górka ma pozostać cmentarzem historycznym. Gmina Miejska będzie starała się o uzyskanie dofinansowania na rewitalizację tego terenu. Szczegółów na razie nie podano.
W przypadku wariantu rozbudowy istniejącego cmentarza na ul. Spokojnej, konieczna jest zmiana planu miejscowego zagospodarowania, zmiana studiom wykonalności, wykupienie nieruchomości od właścicieli nieruchomości (9 właścicieli). Jak powiedziała Małgorzata Trzcińska, naczelnik Wydziału Geodezji i Gospodarki Przestrzennej, w wariancie pesymistycznym to minimum 3 lata na sprawy formalne. Podano też, że pozostało około 500 wolnych miejsc na cmentarzu (3-4 lata pochówków). W przypadku wariantu z cmentarzem na autodromie czas potrzebny na wszelkie formalności ma być o połowę krótszy.
W trakcie komisji doszło do burzliwej wymiany zdań pomiędzy naczelnikiem wydziału geodezji a radnym Wojciechem Leguckim, który wyraźnie lobbował za opcją wykupu terenów przylegających do obecnego cmentarza. Naczelnik wydziału mówiła, że ten wariant to skomplikowana materia, trudny formalnie, choć możliwy. Jednak teren do pozyskania nie jest duży, a koszty wykupu mogą być wysokie. Małgorzata Trzcińska wskazała też na istotny problem, jakim jest konieczność posiadania zgody wszystkich właścicieli nieruchomość. Wystarczy brak zgody choćby jednego właściciela, żeby cały plan rozsypał się jak domek z kart.
Wspomniano też o wykupieniu terenu w rejonie Górki, jednak z rozmów wynika, że to tylko luźno rzucony pomysł, bez jakichkolwiek szczegółów.
Na komisji naczelnik Małgorzata Trzcińska powiedziała, iż na początku okresu wiosennego zostaną zlecone szczegółowe badania geologiczne na terenie autodromu.
Zmiana planu?
18 lutego 2019 roku skierowałem do urzędu kolejne pytania dotyczące terenu autodromu. W odpowiedzi z dnia 5 marca znalazło się:
- Od dnia 1 stycznia 2014 r. do dnia dzisiejszego Gmina Miejska Ostróda zleciła tylko jeden raz badania geologiczne terenu autodromu tj. części działki nr 87/10.
- Gmina Miejska Ostróda na cel utworzenia cmentarza planowała przeznaczyć ok. 35 ha na części działki nr 87/10
- W chwili obecnej trwają analizy zmierzające do poszerzenia granic miasta Ostróda.
- Gmina Miejska Ostróda pozostałą część terenu autodromu oprócz rekreacji i cmentarza zamierza przeznaczać na imprezy plenerowe np. motocrossowe.
Wszystko wygląda dobrze i widać kontynuację działań. W celu doprecyzowania informacji, które pojawiły się na lutowej komisji, 17 kwietnia 2019 roku zwróciłem się z kolejnymi pytaniami do urzędu. Z wielkim zdziwieniem przyjąłem odpowiedź, która przyszła 25 kwietnia 2019 roku.
W odpowiedzi na e-maila z dnia 17 kwietnia 2019 roku (temat: Badania geologiczne) informuję, że Gmina Miejska Ostróda nie zleciła badań geologicznych terenu dawnego autodromu. W chwili obecnej zlecenie takich badań nie jest planowane.
Wypowiedź burmistrza podczas 9 Sesji Rady Miejskiej w Ostródzie, 26 kwietnia 2019 rok.
Powyższa odpowiedź z urzędu w połączniu z informacją przekazaną przez burmistrza podczas 9 sesji w dniu 26 kwietnia 2019 roku może wskazywać, że porzucono temat cmentarza na autodromie. Według burmistrza nie ma możliwości utworzenia cmentarza na autodromie. Nie padła niestety żadna konkretna informacja o przeszkodach w umiejscowieniu cmentarza we wskazanej lokalizacji. Zastanawiająca jest też zmiana w zakresie wolnych miejsc na pochówki. W odpowiedzi z 2018 roku czytamy, że miejsce wystarczy do 2020 roku. Na komisji padło 3-4 lata. Na sesji burmistrz mówi o wolnych miejscach na 4-5 lat, pod warunkiem tylko bieżących pochówków, bez rezerwacji. Mam zatem wątpliwości, która z tych informacji jest wiarygodna i zgodna z prawdą. Oczywiście zapytanie do urzędu w tej sprawie zostało już wysłane.
Co przemawia za budową cmentarza na autodromie? Duży obszar, praktycznie gotowy parking o pow. około 6000 m2. Minusami są m.in. braki infrastruktury drogowej, konieczność wyrównania dużego obszaru, konieczność budowy około 800 metrów nowej drogi dojazdowej.
Problem, który rzuca się od razu w oczy jest też znacząca liczba drzew wymagających wycinki. To w zdecydowanej większości martwe lub obumierające wysokie topole.
Jest coraz mniej czasu a nadal nie wiadomo, czy powstanie nowy cmentarz, czy zostanie rozbudowy istniejący. Najważniejsze jednak jest to, żeby ze strony urzędu popłynął w końcu jednoznaczny przekaz, co samorząd ma zamiar zrobić z terenem autodromu. Choćby dlatego, że nie był to tani zakup. Przygotowanie terenu pod dowolny cel będzie się wiązało ze sporymi wydatkami. Tych natomiast na horyzoncie sporo, gdyż burmistrz wspomina o chęci zakupu terenu czerwonych koszar za 15-20 milionów.
Zbyt łatwo samorządowcy przechodzą do porządku dziennego z niegospodarnością w wydawaniu publicznych pieniędzy. Jak bowiem nazwać to, że kupiono za 3 miliony teren pod konkretny cel, a nie widać nawet minimalnego wysiłku, by ten cel zrealizować.
Czy aby na pewno w tym zakupie chodziło o utworzenie cmentarza i terenu rekreacyjnego?
Do tematu będziemy jeszcze wracać.