„Należy stwierdzić, że audyt wykazał naruszenia przepisów ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o gospodarce nieruchomościami, ustawy prawo zamówień publicznych, ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych.” - To tylko drobne fragmenty większego zakresu nieprawidłowości wykazanych w audycie. Audyt obejmował lata 2014-2018.
Długo czekaliśmy na ten audyt. Jego wykonanie było zapowiadane przez Burmistrza Zbigniewa Michalaka już na samym początku kadencji, przy wyraźnym sprzeciwie i niezadowoleniu poprzednika, Czesława Najmowicza.
We wtorek 29 października 2019 roku finalna wersja audytu ujrzała światło dzienne. Opracowanie audytu „Bilans otwarcia kadencji” kosztowało 55 350 zł. W dokumencie wskazano szereg nieprawidłowości w szczególności związanych z zamówieniami publicznymi i sprzedażą nieruchomości.
Dokument jest na tyle obszerny, że nie sposób umieścić wszystko w jednym materiale. Prezentujemy zatem teraz wybrane jego fragmenty. Poszczególne zagadnienia omówimy szerzej w odrębnych materiałach.
Zakup działek pod cmentarz (autodrom)
Istotne wątpliwości budzi fakt zainteresowania Burmistrza Miasta Ostróda zakupem nieruchomości i urządzeniem cmentarza na terenach, co do których nawet w operacie szacunkowym wyraźnie wskazuje się na obszar zalewowy.
Urządzenie cmentarza komunalnego było planowane wyłącznie na działce 87/10. W tym kontekście decyzja o zakupie działek o numerach 87/5 oraz 129/3, nie znajduje jakiegokolwiek uzasadnienia.
Należy zwrócić uwagę, że na podstawie at. 1 ust. 2 ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych, o założeniu lub rozszerzeniu cmentarza komunalnego decyduje rada gminy. Tymczasem działka 87/10, na której planowane było urządzenie cmentarza, znajduje się poza granicami administracyjnymi Gminy Miejskiej Ostróda, co wskazuje, że wyłączną kompetencję do podjęcia decyzji o utworzeniu cmentarza na nabytym terenie posiada Rada Gminy Ostróda.
W analizowanych materiałach nie ma żadnego dokumentu mogącego potwierdzić porozumienie lub jakiekolwiek ustalenia obydwu samorządów w przedmiotowej sprawie. Z tego względu należy stwierdzić, że nabywając działkę oznaczoną numerem ewidencyjnym 87/5 i 87/10, Burmistrz Miasta Ostróda nie mógł w żaden sposób zagwarantować, że zostanie ona wykorzystana na cele związane z urządzeniem cmentarza, ponieważ wyłączna kompetencja w tym zakresie należy do innej jednostki samorządu terytorialnego. Tym samym zachowanie Burmistrza Miasta Ostróda nosi znamiona niedopełnienia obowiązków, które polegało na braku porozumienia z Gminą Ostróda w przedmiocie wyrażenia woli założenia cmentarza komunalnego.
Sprzedaż działki na Placu Tysiąclecia
Wątpliwe wydaje się zastosowanie art. 68 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami, na mocy którego cena zbywanej nieruchomości została obniżona o 50%
Potwierdzeniem tego jest utrwalona linia orzecznicza sądów powszechnych, które wyraź-nie wskazują, że do „oddania przez jednostkę samorządu terytorialnego w użytkowanie wieczyste nieruchomości (…), niewpisanej do rejestru zabytków, położonej na obszarze wpisanego do rejestru zabytków zespołu budowlanego o wartości historycznej oraz w obrębie strefy objętej ochroną konserwatorską ze względu na założenia urbanistyczne (…) nie mają zastosowania art. 68 ust. 3 i art. 73 ust. 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami, dotyczące obowiązkowego obniżenia ceny i opłaty z tytułu użytkowania wieczystego (…)
Na etapie przygotowania i prowadzenia postepowania związanego ze zbyciem działki o numerze ewidencyjnym 29/14, nie zostały dopełnione obowiązki należytego zweryfikowania stanu prawnego nieruchomości, tym samym w niewłaściwy sposób zostały ustalone i opublikowane warunki zbycia nieruchomości, do czego Burmistrz Miast Ostróda był zobowiązany na podstawie art. 285 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami.
Postępowania na wykonywanie instalacji elektrycznych
Skala zjawiska pokazuje, że w niekonkurencyjnym trybie udzielono zamówień o wartości ponad 165 tys. zł. W efekcie, zdecydowana większość zamówień była zlecana w trybie doraźnym, co doprowadziło do faworyzowania jednego wykonawcy, któremu w latach udzielono 46 zamówień (w tym 41 bez przeprowadzenia jakiegokolwiek postępowania) o łącznej wartości 409.075,51 zł (w tym ponad 761.796, 96 zł bez zachowania trybu konkurencyjnego).
W porównaniu z wcześniej analizowanymi obszarami, należy wskazać, że
działania podejmowane w przypadku postępowań na wykonywanie instalacji elektrycznych, noszą znamiona świadomego omijania przepisów Prawa zamówień publicznych. Świadczy o tym nieuzasadnione dokonanie podziału zamówienia na wiele części, w ramach których odrębnie zlecano bieżącą konserwację i utrzymanie urządzeń oświetlenia ulicznego i parkowego, zakup materiałów, montaż lamp, czy też usuwanie awarii. Rozdrobnienie zamówień wskazuje, że podział został przeprowadzony nie tylko w celu ominięcia trybu przetargowego, ale zmierzał do wyeliminowania jakiegokolwiek trybu konkurencyjnego. W efekcie doprowadzono do sytuacji, w której ponad 83% zamówień zostało udzielonych jednemu wykonawcy.
Na koniec prezentujemy finalną cześć podsumowania audytu. Szczególnie mocne jest ostatnie zdanie.
Podsumowując, należy stwierdzić, że audyt wykazał naruszenia przepisów ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o gospodarce nieruchomościami, ustawy prawo zamówień publicznych, ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych. Najpoważniejsze zarzuty dotyczą nabycia terenu znajdującego się poza granicami Miasta, obciążonego umową użyczenia, z przeznaczeniem na realizację zadań własnych, w stosunku do których wyłączna kompetencja przysługuje organowi innej jednostki samorządu terytorialnego. Ponadto błędnie ustalono stan prawny nieruchomości położonej przy Placu Tysiąclecia Państwa Polskiego, co skutkowało nieuprawnionym obniżeniem ceny sprzedawanego gruntu o kwotę 1.445.250,00 zł. Natomiast brak sprawowania należytego nadzoru nad zamówieniami realizowanymi przez Wydział Inwestycji i Gospodarki Komunalnej skutkował licznymi naruszeniami procedur wydatkowania środków publicznych oraz preparowaniem dokumentów. Powyższe uchybienia stanowią nie tylko naruszenie przepisów regulujących zasady działania samorządu terytorialnego, ale powinny również skutkować odpowiedzialnością karną przez osoby, które nie dopełniły obowiązków lub dopuściły się czynów zabronionych.
Wysłaliśmy dziś prośbę i czekamy na komentarz do audytu ze strony byłego burmistrza Czesława Najmowicza.
Do sprawy będziemy jeszcze wracać
Pełen tekst audytu: BIP Gmina Miejska Ostróda
Nagranie spotkania w sprawie audytu: