V Wileńska Brygada AK to ewenement na skalę Polski. Jej dowódca, mjr Zygmunt Szendzielarz ps. "Łupaszko", przed wojną był oficerem 4 Pułku Ułanów Zaniemeńskich w Wilnie. Podczas kampanii wrześniowej walczył w szeregach Armii Prusy i Grupy Operacyjnej gen. Władysława Andersa. Jesienią 1943 roku utworzył oddział partyzancki, który w listopadzie tego roku został nazwany V Wileńską Brygadą AK. Większość Brygady stanowili żołnierze z podstępnie zlikwidowanego przez partyzantkę sowiecką pierwszego oddziału partyzantki polskiej na Wileńszczyźnie, utworzonego wiosną 1943 r. przez por. Antoniego Burzyńskiego - "Kmicica". Wiosną 1945 roku, na Podlasiu, "Łupaszko" odtworzył V Brygadę z byłych żołnierzy wileńskiej partyzantki oraz miejscowej konspiracji, walcząc z komunistycznym reżimem. W terenie, w którym działali, spotykali się z sympatią miejscowej ludności. Byli dla niej nadzieją na zakończenie radzieckiej okupacji.
We wrześniu 1945 r., na rozkaz Komendy Okręgu AK Białystok, "Łupaszko" rozwiązuje oddział i z grupą najbliższych współpracowników udaje się na Pomorze, gdzie podporządkowuje się Komendzie Eksterytorialnego Okręgu Wileńskiego AK. Wiosną 1946 r. Brygada wznowiła działalność bojową, siejąc postrach wśród funkcjonariuszy UB i MO na terenach Pomorza, Warmii i Mazur, Białostocczyzny i Podlasia. Jej trzon stanowiły wówczas trzy szwadrony, którymi dowodzili: ppor. Zdzisław Badocha - "Żelazny", ppor. Henryk Wieliczko - "Lufa" i ppor. Leon Smoleński ps. "Zeus". W marcu 1947 r. V Brygada zostaje rozwiązana. Zygmunt Szendzielarz został aresztowany 30 czerwca 1948 r pod Zakopanem. Z wyroku reżimowego sądu został zamordowany 8 lutego 1951 r. w warszawskim więzieniu na Mokotowie. Spośród jego najbliższych w tamtym czasie śmierć ponieśli:
ppor. Zdzisław Badocha "Żelazny" - poległ koło Sztumu 26.VI.1946,
ppor. Henryk Wieliczko "Lufa"- zamordowany w Lublinie 14.III.1949,
sanit. Danuta Siedzikówna "Inka" - zamordowana w Gdańsku 28.VIII.1946,
ppor. Feliks Selmanowicz "Zagończyk" - zamordowany w Gdańsku 28.VIII.1946,
kpr. Henryk Wojczyński "Mercedes" - zmarł na skutek ran 30.X.1946 w Jełguniu koło Olsztyna.
Działalność Brygady zasługuje na upamiętnienie właśnie w Ostródzie, ponieważ dwa szwadrony pod dowództwem ppor. Henryka Wieliczki ps. "Lufa" i ppor. Leona Smoleńskiego ps. "Zeus" prowadziły intensywną działalność na tym terenie od czerwca do listopada 1946 r.
Ostródzkie Stowarzyszenie Kulturowe "Sasinia" pragnie upamiętnić V Wileńską Brygadę Armii Krajowej poprzez umieszczenie w Ostródzkim kościele pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny tablicy pamiątkowej. Stowarzyszenie uzyskało zgodę Arcybiskupa Dr Edmunda Piszcza na umieszczenie tablicy. Tablica zostanie sfinansowana ze składek społecznych i wpłat od sponsorów. Liczymy na pomoc tych wszystkich, którym zależy na zachowaniu pamięci o niepodległościowej działalności Armii Krajowej. Osoby, które zechcą nas wspomóc w tym przedsięwzięciu prosimy o kontakt (tel. 6469759) lub wpłatę na konto stowarzyszenia (PKO BP S.A. O/Ostróda 70 10203613 101251181) z dopiskiem "Tablica dla V Brygady". Wszyscy darczyńcy zostaną upamiętnieni w Księdze Fundatorów.
Odsłonięcie tablicy planowane jest na 4 maja 2003.